فاز ۱: آمادهسازی زیرساخت و نصب نرمافزار CRM
هدف اصلی
راهاندازی فنی اولیه سیستم CRM، آمادهسازی زیرساخت سختافزاری و نرمافزاری، تعریف نقشهای مدیریتی و تنظیمات پایه برندینگ برای ورود به مراحل بعدی.
اقدامات فنی و زیرساختی
| اقدام |
بخش |
| تهیه VPS یا سرور اختصاصی حداقل: ۴ هسته CPU، ۸ گیگ RAM، ۱۰۰ گیگ SSD |
سرور |
| نصب ویندوز سرور با پشتیبانی از .NET Core |
سیستمعامل و پلتفرم |
| نصب SQL Server برای سرویسدهی وب |
نرمافزارهای زیرساختی |
| نصب نسخه اصلی CRM، اتصال به دیتابیس، تست اجرای نرمافزار |
CRM Core Installation |
| اتصال دامنه اختصاصی مثلاً: crm.customerdomain.com و فعالسازی SSL |
دامنه و امنیت |
| فعالسازی بکاپ روزانه دیتابیس و فایلهای پیکربندی |
پشتیبانگیری |
اتصال پیامک و ایمیل سرور
| اقدام |
بخش |
| اتصال به پنل پیامک سازمانی برای احراز هویت و یادآورها |
SMS Gateway |
| تنظیم ایمیل سرور (Google SMTP یا Microsoft 365) جهت ارسال اعلانها |
SMTP |
| تست ارسال پیامک فعالسازی، فراموشی رمز و ایمیل سفارش یا یادآور |
تست عملکرد |
تنظیمات اولیه برندینگ
| اقدام |
بخش |
| بارگذاری لوگوی رسمی، انتخاب رنگ سازمانی، فونت فارسی استاندارد |
هویت بصری |
| تنظیم Meta Title و Description مناسب برای SEO داخلی CRM |
متا دیتا |
| طراحی ساده برندشده برای صفحه ورود کاربران و مدیران فروش |
بنر و صفحه لاگین |
تعریف ساختار کاربران و دسترسیها
| مسئولیت |
نقش پیشنهادی |
| دسترسی کامل، مدیریت ساختار و پیکربندیها |
مدیر کل (Super Admin) |
| مدیریت معاملات، پرسنل فروش، بررسی عملکرد |
مدیر فروش |
| ثبت فعالیتها، پیگیری مشتریان، مدیریت یادآورها |
کارشناس فروش |
| نظارت بر فرایندها، تعریف روندها و دلایل موفقیت/شکست |
مدیر CRM |
| درج اطلاعات برند، ساخت داشبورد، ورود داده اولیه |
مدیر محتوا |
نکته:
نقشها باید با دسترسی تفکیکشده و تست ورود اختصاصی ایجاد شوند.
چکلیست اجرایی فاز ۱
| وضعیت |
آیتم |
|
زیرساخت سرور نصب و تست شده |
|
دامنه اختصاصی و SSL فعال شده |
|
CRM به درستی نصب و متصل شده |
|
سیستم پیامک و ایمیل تست شده |
|
برندینگ اولیه (لوگو، رنگ، متا دیتا) تنظیم شده |
|
نقشها و دسترسیها ایجاد شده و تست شدهاند |
|
پشتیبانگیری روزانه فعال شده است |
نکات حیاتی فاز ۱:
- حتماً فایلهای تنظیمات اتصال، دسترسیها و اطلاعات سرور در یک محل امن مستندسازی شود.
- بههیچوجه راهاندازی فاز بعدی (فاز ۲) قبل از اطمینان از ثبات زیرساخت آغاز نشود.
- نقش Super Admin فقط در اختیار نماینده رسمی شرکت تارال باشد.
فاز ۲: بارگذاری اطلاعات پایه سازمان و مشتریان
هدف اصلی
ورود اطلاعات ساختاری اولیه شامل مشتریان حقیقی و حقوقی، پرسنل، سمتها، اطلاعات تماس و دستهبندیهای اولیه جهت آمادهسازی سیستم برای ثبت معاملات و فعالیتها.
اقدامات اصلی
۱. ورود اطلاعات مشتریان
| توضیح |
مورد |
| بر اساس اطلاعات موجود در سیستمهای قبلی یا اکسل |
تعریف مشتریان حقیقی و حقوقی |
| نام، شناسه ملی، استان، شهر، آدرس، ایمیل و ... |
ورود اطلاعات پایه مشتری |
| انتخاب از لیست تعریفشده یا افزودن مورد جدید |
ثبت روش آشنایی مشتری با شرکت |
| تعیین نوع (اصلی، فکس، همراه)، وضعیت، داخلی و کشور |
افزودن شمارههای تماس متعدد |
| اینستاگرام، لینکدین، واتساپ و غیره |
افزودن شبکههای اجتماعی مشتری |
| درج نام، شماره تماس، سمت، داخلی، ایمیل و ... |
ثبت پرسنل سازمان مشتری |
۲. ورود اطلاعات پرسنل
| توضیح |
مورد |
| نام، تصویر، امضا، تلفن، پست سازمانی |
تعریف کد پرسنلی و اطلاعات هویتی |
| با توجه به نقش شغلی یا سطح دسترسی کاربر |
تخصیص دسترسیها به هر پرسنل |
| برای کنترل دسترسی در آینده |
فعالسازی یا غیرفعالسازی پرسنل |
| برای مدیریت پرونده مشتری توسط کارشناس ثابت |
اتصال مشتری به پرسنل مشخص |
۳. تعریف سمتهای سازمانی
| توضیح |
مورد |
| فروشنده، مدیر ارشد، پشتیبان، مدیر محتوا و... |
تعریف لیست سمتها |
| انتخاب از لیست و عدم ورود دستی توسط کاربر نهایی |
استفاده از سمتها در فرم ثبت پرسنل |
ابزارهای تسهیلگر
- ورود گروهی اطلاعات مشتریان از طریق فایل Excel
- امکان جستجو، فیلتر و ویرایش سریع
- آپلود لوگو، امضای پرسنل و مدارک در کارت مشتری
چکلیست اجرایی فاز ۲
| وضعیت |
آیتم |
|
مشتریان حقوقی و حقیقی وارد شدهاند |
|
اطلاعات تماس و شبکههای اجتماعی کامل شده |
|
پرسنل سازمان با نقشهای مشخص ثبت شدهاند |
|
دسترسیها و وضعیت فعال/غیرفعال پرسنل مشخص شده |
|
سمتهای شغلی تعریف شدهاند |
|
اطلاعات پایه در فرمهای دیگر CRM قابل انتخاب است |
نکات حیاتی فاز ۲:
- کیفیت داده بسیار مهم است: اطلاعات ناقص یا تکراری منجر به اختلال در فازهای آتی میشود.
- برای هر مشتری یک مالک پرسنل CRM مسئول پیگیری مشخص شود.
- دادههای واردشده حتماً پس از ثبت اولیه توسط تیم آموزش یا مدیریت فروش بازبینی شود.
فاز ۳: تعریف ساختار فروش و تنظیم فرآیندهای CRM
هدف اصلی
شخصیسازی ساختار فروش متناسب با مدل تجاری سازمان، تعریف روندهای فروش، دلایل موفقیت و شکست، انواع فعالیتها و آمادهسازی سیستم برای ثبت معاملات و پیگیریهای دقیق.
اقدامات کلیدی
۱. تعریف انواع فروشگاه یا سازمان (در صورت چندواحدی بودن)
| توضیح |
مورد |
| مثل صنعتی، بهداشتی، غذایی و ... |
دستهبندی فروشگاهها بر اساس صنعت |
| مثلاً فروش مستقیم، نمایندگی، خدمات پس از فروش |
تعیین نوع فعالیت هر فروشگاه |
۲. تعریف روندهای فروش (Sales Pipelines)
| توضیح |
مورد |
| مثل: تماس اولیه → ارسال پیشفاکتور → مذاکره → تایید نهایی |
تعریف مراحل مختلف فروش |
| «در حال پیگیری»، «لغو شده»، «خاتمهیافته» |
تعیین وضعیت هر مرحله |
| برای نمایش گرافیکی و سریع در کارت معاملات |
تخصیص رنگ و آیکون به هر مرحله |
| برای کاهش پیچیدگی رابط کاربری پرسنل فروش |
امکان مخفی کردن مراحل غیرضروری |
۳. تعریف دلایل موفقیت و شکست معاملات
| توضیح |
مورد |
| مثل: قیمت مناسب، پشتیبانی سریع، پیشنهاد رقابتی |
درج دلایل استاندارد موفقیت |
| مثل: قیمت بالا، تأخیر در پاسخ، محصول جایگزین |
درج دلایل استاندارد شکست |
| تا در گزارشات مدیریتی بهتر تحلیل شوند |
اولویتبندی دلایل |
| جهت کنترل دسترسی کاربران معمولی یا مدیران |
امکان نمایش/مخفی کردن دلایل در ثبت معاملات |
۴. تعریف نوع فعالیتها در سازمان
| توضیح |
مورد |
| تماس تلفنی، جلسه حضوری، ارسال ایمیل، صدور پیشفاکتور، ... |
تعریف فعالیتهای مهم سازمانی |
| برای بهینهسازی تجربه کاربر |
امکان افزودن آیکون، رنگ، ترتیب نمایش |
| مثلاً فعالیتهای داخلی غیرفعال شوند برای پرسنل فروش |
فعال یا غیرفعال کردن یک نوع فعالیت |
| جهت تفکیک دقیق در گزارشات عملکرد پرسنل |
تنظیم نوع تماس (ورودی/خروجی) برای فعالیت تلفنی |
چکلیست اجرایی فاز ۳
| وضعیت |
آیتم |
|
ساختار فروشگاه/سازمان تعریف شده |
|
روندهای فروش تنظیم و تست شده |
|
مراحل مختلف فروش قابل انتخاب در معاملات هستند |
|
دلایل موفقیت و شکست تعریف و اولویتبندی شدهاند |
|
فعالیتهای سازمانی با دستهبندی مناسب آمادهاند |
نکات حیاتی فاز ۳:
- روندهای فروش باید واقعگرایانه و منطبق با فرآیند فروش حقیقی سازمان باشند؛ نه خیلی ساده و نه بیش از حد پیچیده.
- استفاده از دلایل شکست در هر معامله بسیار مهم است؛ چون پایه گزارشات فاز ۸ خواهد بود.
- فعالیتهای سازمانی باید بهگونهای طراحی شوند که پرسنل کمتجربه نیز بدانند در هر مرحله چه کاری انجام دهند.
فاز ۴: مدیریت فعالیتها و تعاملات با مشتری
هدف اصلی
مستندسازی و پیگیری کلیه تعاملات انجامشده با مشتریان (تماس، جلسه، ایمیل و...) بهصورت ساختاریافته، با هدف بهبود پاسخگویی، افزایش نرخ تبدیل و ارتقاء تجربه مشتری.
اقدامات کلیدی
۱. راهاندازی سیستم فعالیتها (Activities Module)
| کاربرد |
فعالیت |
| ثبت جزئیات تماس، زمان، پاسخگویی، وضعیت |
تماس تلفنی (ورودی / خروجی) |
| ثبت زمان، مکان، افراد حاضر، نتایج جلسه |
جلسه حضوری یا آنلاین |
| پیگیری فاکتور، پیشفاکتور، درخواست گارانتی |
پیگیری فروش یا خدمات |
| جلسات داخلی، آموزش مشتری، ارسال بسته پستی |
ثبت فعالیت سفارشی |
امکانات کلیدی
- تعیین وضعیت هر فعالیت (در دست انجام، خاتمه یافته، لغو شده)
- اختصاص فعالیت به مشتری یا معامله خاص
- درج مدارک PDF، تصویر، فایل صوتی تماس
- مشخصکردن مسئول انجام کار، تاریخ انجام، مکان و مدعوین
۲. پیوند فعالیتها به مشتریان و معاملات
| توضیح |
مورد |
| برای بررسی تاریخچه تعاملات با مشتری خاص |
امکان افزودن فعالیت مستقیم از پروفایل مشتری |
| جهت پیگیری یک فرصت فروش تا مرحله نهایی |
اتصال فعالیت به معامله خاص |
|
امکان گزارشگیری از فعالیتها به تفکیک کاربر، مشتری یا نوع فعالیت |
۳. تعریف استانداردهای پاسخگویی
| استاندارد پیشنهادی |
بخش |
| پاسخ اولیه در کمتر از ۲ ساعت کاری |
تماس ورودی |
| حداکثر طی ۲۴ ساعت پاسخ کامل ارسال شود |
پیگیریهای ثبت شده |
| باید ظرف ۷۲ ساعت از درخواست برنامهریزی شود |
جلسات فروش |
۴. ساختاردهی عملکرد پرسنل با فعالیتها
| کاربرد |
ابزار |
| بررسی بهرهوری روزانه یا ماهانه |
گزارش فعالیتهای پرسنل در بازه زمانی |
| تحلیل گلوگاههای کاری |
ردیابی فعالیتهای انجام نشده یا لغو شده |
| اتصال آنها به فعالیتها برای انسجام عملکردی |
پیگیری یادآورها و یادداشتهای پرسنل |
چکلیست اجرایی فاز ۴
| وضعیت |
آیتم |
|
فعالیتهای سازمانی تعریف شده و قابل انتخاب هستند |
|
فعالیتها قابل اتصال به مشتری و معامله هستند |
|
مسئول، وضعیت و زمانبندی هر فعالیت قابل تنظیم است |
|
قابلیت ثبت مدارک ضمیمه برای فعالیت فعال شده است |
|
گزارش عملکرد فعالیتها در داشبورد نمایش داده میشود |
نکات حیاتی فاز ۴:
- هیچ فعالیتی نباید خارج از سیستم اتفاق بیفتد. اگر ثبت نشود، دیده نمیشود، و اگر دیده نشود، قابل بهبود نیست.
- پیوند زدن هر تماس یا جلسه به مشتری یا فرصت فروش، مسیر تصمیمگیریهای آینده را دقیقتر میسازد.
- استفاده از فایل صوتی تماس برای ردیابی کیفیت پاسخگویی و آموزش پرسنل فروش بسیار ارزشمند است.
فاز ۵: راهاندازی مدیریت معاملات و پیشفاکتورها
هدف اصلی
ایجاد ساختار دقیق برای ثبت، پیگیری و تحلیل معاملات خرید و فروش، اتصال این معاملات به مشتریان و فعالیتهای انجامشده، و صدور پیشفاکتورهای رسمی جهت هدایت فرآیند فروش به نتیجه نهایی.
اقدامات کلیدی
۱. تعریف و راهاندازی ساختار معاملات (Deals / Opportunities)
| جزئیات |
بخش |
| فروش یا خرید |
تعریف نوع معامله |
| امکان ثبت معامله برای مشتری حقیقی یا حقوقی |
اتصال به مشتری |
| اتصال هر معامله به یک «pipeline» فروش از فاز ۳ |
انتخاب روند فروش |
| در دست اقدام، خاتمه یافته، لغو شده |
وضعیت معامله |
| تعیین مبلغ، تخفیف، شرایط پرداخت |
امکان افزودن محصول به معامله |
۲. ثبت فعالیتها در بطن معامله
| توضیح |
ویژگی |
| تعامل کامل ثبتشده برای ردیابی دقیقتر |
امکان ثبت تماس، جلسه، پیگیری برای هر معامله |
| شفافسازی چرخه پیگیری و تصمیمسازی |
مشاهده تاریخچه کامل تعاملات در کارت معامله |
۳. صدور پیشفاکتور برای معاملات فعال
| توضیح |
ویژگی |
| شامل اطلاعات مشتری، محصولات، مبالغ، تخفیف |
امکان صدور پیشفاکتور در قالب رسمی |
| مثلاً ۷ روز کاری از تاریخ صدور |
تعیین تاریخ اعتبار پیشفاکتور |
| صادرشده، منقضیشده، تأیید شده، تبدیلشده به فاکتور |
ردیابی وضعیت پیشفاکتور |
۴. دستهبندی معاملات بر اساس وضعیت
| توضیح |
وضعیت |
| فرصتهای باز و در حال پیگیری |
در دست انجام |
| معامله موفق با فاکتور نهایی صادر شده |
خاتمه یافته |
| شکست خورده یا کنار گذاشتهشده با دلایل مستند |
لغو شده |
| بر اساس مشتری، تاریخ، نوع، روند فروش و پرسنل مسئول |
امکان فیلتر و جستجو |
گزارشات پیشنهادی در این فاز:
- تعداد و ارزش کل معاملات فعال، موفق، ناموفق
- میانگین زمان بستن یک معامله
- نرخ تبدیل فرصت به فروش نهایی
- عملکرد پرسنل فروش بر اساس ارزش معاملات بستهشده
چکلیست اجرایی فاز ۵
| وضعیت |
آیتم |
|
ساختار معاملات فروش و خرید فعال شده |
|
اتصال معاملات به مشتریان و پرسنل برقرار شده |
|
فعالیتهای ثبتشده قابل مشاهده در کارت معامله هستند |
|
امکان صدور پیشفاکتور و پیگیری آن فعال شده |
|
گزارشهای معاملات فعال، موفق، ناموفق تست شدهاند |
نکات حیاتی فاز ۵:
- معاملات باید به عنوان مرکز کنترل فروش در CRM در نظر گرفته شوند؛ همه چیز باید از آنجا آغاز و ردیابی شود.
- تعریف دقیق وضعیتها و روند فروش از فاز ۳، در این فاز بسیار مهم است.
- اگر در این فاز خوب عمل نکنید، گزارشگیریها و تحلیلها در فاز ۸ بیارزش میشوند.
فاز ۶: مدیریت سفارشات، فاکتورها و برگشتیها
هدف اصلی
راهاندازی چرخه رسمی سفارشگیری، صدور فاکتور، پیگیری فاکتورهای روز، مدیریت فاکتورهای برگشتی و ثبت جزئیات مالی مرتبط با معاملات نهایی.
اقدامات کلیدی
۱. مدیریت پیشفاکتورهای در جریان (Draft Quotes)
| توضیح |
ویژگی |
| امکان فیلتر و دستهبندی سریع |
نمایش پیشفاکتورهای مشتریان به تفکیک روز و بازه تاریخی |
| جهت جلوگیری از استفاده غیرمجاز پس از انقضا |
ثبت زمان صدور و مدت اعتبار پیشفاکتور |
| پیوند با فاز ۴ و ۵ |
مشاهده فعالیتها و تعاملات متصل به پیشفاکتور |
| کنترل انعطافپذیر فرآیند فروش |
امکان ویرایش، تمدید یا لغو پیشفاکتور تا زمان تأیید |
۲. مدیریت فاکتورهای رسمی (Final Invoices)
| توضیح |
ویژگی |
| طبقهبندی کامل معاملات موفق |
نمایش فاکتورهای صادر شده به تفکیک روز، وضعیت و مشتری |
| بهصورت جدولی یا کارت فاکتور |
مشاهده جزئیات فاکتور شامل محصولات، مبلغ، تخفیف، مالیات |
| برای تحلیل دقیق عملکرد فروش |
اتصال خودکار فاکتور به معامله، پرسنل و مشتری مربوطه |
۳. اتصال سفارشات به حساب اعتبارات و چکها (در فازهای بعد)
| نتیجه |
مورد |
| آمادهسازی برای فاز ۷ |
اتصال هر فاکتور به شیوه تسویه (نقد، اعتباری، چک) |
| هماهنگی با مدیریت مالی مشتری |
بررسی مبالغ سررسید شده از هر سفارش |
چکلیست اجرایی فاز ۶
| وضعیت |
آیتم |
|
نمایش و مدیریت پیشفاکتورهای روز فعال شده |
|
امکان صدور و تمدید پیشفاکتور پیادهسازی شده |
|
فاکتورهای نهایی به مشتری قابل مشاهده هستند |
|
ثبت و پیگیری فاکتورهای برگشتی امکانپذیر شده |
|
فاکتورها به معاملات و مشتریان متصل هستند |
گزارشات پیشنهادی در این فاز:
- لیست فاکتورهای صادرشده و تأییدشده در بازه مشخص
- تعداد فاکتورهای برگشتی به تفکیک دلیل
- ارزش مالی معاملات موفق/ناموفق
- سهم پرسنل از فاکتورهای ثبتشده (عملکرد فروشنده)
نکات حیاتی فاز ۶:
- باید هر معامله موفق حتماً به یک فاکتور معتبر منتهی شود تا در فازهای مالی، گزارشگیری و CRM تحلیلی مشکلی ایجاد نشود.
- مستندسازی دلایل برگشت، پایه بهبود فروش و پشتیبانی است؛ نباید بهصورت اختیاری رها شود.
- فاز ۶ حلقه اتصال میان فروش، مالی و تحلیل سازمانی شماست.
فاز ۷: مدیریت تخفیفها، اعتبارات و چکهای مشتریان
هدف اصلی
استقرار سازوکارهای مالی انگیزشی و کنترلی شامل تخفیفهای هوشمند، مدیریت اعتبارات پرداختی و کنترل دقیق چکها برای حفظ جریان نقدی و ارتقاء وفاداری مشتریان.
اقدامات کلیدی
۱. مدیریت تخفیفها (Discounts Module)
| توضیح |
قابلیت |
| انتخاب درصدی یا مبلغ ثابت |
اعمال تخفیف بر روی محصولات یا دستهها |
| تولد، سالگرد ازدواج، اولین خرید |
تخفیف مبتنی بر رویداد |
| پلکانی: مثال → بالای ۱۰ میلیون تومان، ۵٪ تخفیف |
تخفیف مبتنی بر جمع خرید |
| تخفیف نقدی یا چکی متفاوت تعریف شود |
تخفیف بر اساس نوع تسویه حساب |
| تنظیم تاریخ شروع و پایان خودکار تخفیف |
فعالسازی یا غیرفعالسازی زماندار |
۲. مدیریت اعتبارات مشتریان (Credit Management)
| قابلیت |
توضیح |
| مشاهده لیست اعتبارات قابل وصول |
دستهبندی بر اساس سررسید و فروشگاه |
| ثبت مدت بازپرداخت و درصد جریمه دیرکرد |
برای محاسبه اتوماتیک مبلغ نهایی |
| تعیین حداقل و حداکثر مبلغ استفاده از اعتبار |
برای جلوگیری از سؤاستفاده یا ریسک بالا |
| ثبت خودکار اعتبار هنگام انجام معامله اعتباری |
بدون نیاز به ورود دستی مبلغ |
| محاسبه و نمایش اعتبار فعال، استفادهشده و باقیمانده مشتری |
در پروفایل مشتری یا کارت معامله |
۳. مدیریت چکها (Customer Cheques)
| قابلیت |
توضیح |
| ثبت چک بهصورت فقرهای یا بارگذاری اکسل |
شامل تاریخ سررسید، مبلغ، شماره چک، بانک |
| بررسی چکهای ارسالی و تطبیق با اصل چک |
جهت تأیید مالی نهایی |
| نمایش چکهای روز و سررسید نزدیک |
هشدار برای اقدام به موقع |
| مدیریت وضعیت چک (بررسی نشده، تأیید شده، برگشتی) |
پیگیری شفاف در فرآیند مالی |
| ثبت گزارش بررسی پرسنل بر روی هر چک |
برای کنترل داخلی و پاسخگویی سازمانی |
چکلیست اجرایی فاز ۷
| وضعیت |
آیتم |
|
سیاستهای تخفیف تعریف و تست شدهاند |
|
تخفیفهای ویژه مناسبت یا سطح مشتری تنظیم شده |
|
سیستم ثبت و پیگیری اعتبارات مشتری فعال شده |
|
جریمه دیرکرد اعتبارات و حد اعتبار تعریف شده |
|
ماژول ثبت و بررسی چکهای مشتری راهاندازی شده |
|
نمایش چکهای سررسیدشده و هشدار فعال است |
گزارشات مالی کلیدی در این فاز:
- گزارش تخفیفهای اعمالشده به تفکیک مشتری و محصول
- گزارش اعتبارات استفادهشده، سررسید شده و تسویهشده
- گزارش چکهای دریافتی، در جریان، برگشتی و تأییدشده
نکات حیاتی فاز ۷:
- در سازمانهای فروش اعتباری، سیستم اعتبار و چک نباید دستی باشد؛ هر خطای انسانی مساوی با ریسک مالی جدی است.
فاز ۸: راهاندازی گزارشات مدیریتی و عملیاتی
هدف اصلی
فعالسازی گزارشات تحلیلی برای بررسی عملکرد فروش، رفتار مشتریان، عملکرد پرسنل و فرآیندهای معاملاتی، با هدف تصمیمسازی دقیق و پایش مستمر اثربخشی سازمان.
اقدامات کلیدی
۱. گزارشات فروش و محصول
| کاربرد |
عنوان گزارش |
| نمایش تعداد، مبلغ کل، نمودار مقایسهای |
فروش کلی در بازه زمانی |
| بر اساس تعداد سفارش یا مبلغ کل |
پرفروشترین و کمفروشترین محصولات |
| برای ارزیابی رشد یا افت فروش |
میانگین ارزش سفارش در ماه |
| برای سازمانهای چند شعبهای |
فروش بر اساس فروشگاه یا نوع سازمان |
۲. گزارشات مشتریان و بازار هدف
| کاربرد |
عنوان گزارش |
| تحلیل جغرافیایی مشتریان |
مشتریان به تفکیک استان / شهر |
| هشدار برای مشتریان رهاشده |
مشتریان بدون پرسنل پیگیر |
| برای تشویق و تخفیف ویژه |
مشتریان برتر (بر اساس تعداد و مبلغ خرید) |
| مقایسه نرخ بازگشت و حفظ مشتری |
رفتار خرید مشتریان جدید / قدیم |
۳. گزارشات معاملات و روندهای فروش
| کاربرد |
عنوان گزارش |
| با امکان نمایش دلایل ثبتشده |
معاملات موفق و ناموفق |
| میانگین زمانی از ثبت تا خاتمه |
مدتزمان بسته شدن معاملات |
| تحلیل عملکرد مراحل فروش |
معاملات به تفکیک روند فروش (Pipeline) |
| بهبود فرآیند فروش و آموزش پرسنل |
عملکرد روندها و نقاط ریزش مشتری |
۴. گزارشات عملکرد پرسنل
| کاربرد |
عنوان گزارش |
| تماس، جلسه، پیگیری |
فعالیتهای انجامشده توسط هر پرسنل |
| تحلیل فروش فردی |
ارزش معاملات بستهشده توسط هر فرد |
| برای تعیین پاداش یا آموزش بیشتر |
نرخ موفقیت در پیگیری مشتریان |
| هشدار برای اصلاح رفتار کاری |
فعالیتهای ثبتنشده یا ناقص |
۵. گزارشات اعتبارات، چکها و تخفیفها
| کاربرد |
عنوان گزارش |
| تحلیل سیاستهای انگیزشی |
تخفیفهای اعمالشده به تفکیک مشتری |
| برای مدیریت نقدینگی |
چکهای دریافتی، بررسیشده، برگشتی |
| برای پایش ریسکهای مالی مشتریان |
اعتبار استفادهشده، مانده و دیرکرد |
فرمتهای خروجی گزارشها:
- جدول تعاملی با فیلتر و جستجو
- نمودار ستونی، دایرهای، خطی
- خروجی Excel و PDF برای ارسال مدیریتی
- قابل تنظیم در داشبورد اصلی سیستم
چکلیست اجرایی فاز ۸
| وضعیت |
آیتم |
|
گزارشات فروش، محصول و مشتری فعال شده |
|
گزارشات معاملات و تحلیل دلایل شکست در دسترس هستند |
|
گزارشات عملکرد پرسنل با تفکیک نوع فعالیت فعال است |
|
گزارشات مالی (چک، تخفیف، اعتبار) آماده شدهاند |
|
خروجیهای Excel / PDF تست و تأیید شدهاند |
نکات حیاتی فاز ۸:
- گزارشات باید قابل فهم برای مدیر غیرفنی باشند؛ پیچیدگی نباید تصمیمگیری را کند.
- پایش مستمر گزارشات باعث کشف «مشتریان در خطر»، «معاملات بلاپیگیری»، یا «فروشنده ناکارآمد» میشود.
- بهتر است جلسات مدیریتی بر پایه گزارشات CRM برگزار شود، نه فایلهای جداگانه اکسل.
فاز ۹: آموزش و بهرهبرداری پرسنل و مدیران فروش
هدف اصلی
آموزش هدفمند و نقشمحور به کاربران CRM برای اطمینان از بهرهبرداری صحیح از سیستم، افزایش پذیرش سازمانی (adoption rate)، و جلوگیری از مقاومت کاربران یا استفاده ناقص از سامانه.
اقدامات کلیدی
۱. طراحی مسیرهای آموزشی نقشمحور
| محتوای آموزشی اختصاصی |
نقش کاربری |
| تنظیمات سیستم، مدیریت کاربران، سطوح دسترسی، سیاستهای مالی |
مدیر کل / سوپرادمین |
| مدیریت معاملات، روندهای فروش، عملکرد پرسنل |
مدیر فروش |
| کار با فعالیتها، ثبت تعاملات، ایجاد معامله و پیگیری مشتری |
کارشناس فروش |
| پاسخ به تیکتها، ثبت یادآور و پیگیری ارتباطات |
مدیر پشتیبانی / خدمات |
| پیگیری اعتبارات، چکها، فاکتورها و گزارشات مالی |
مدیر مالی |
| ساخت گزارشات، تحلیل روند فروش، ارزیابی عملکرد |
تحلیلگر CRM / مدیر اجرایی |
۲. تدوین سناریوهای واقعی برای آموزش عملیاتی
| تمرین پیشنهادی |
سناریو |
| ساخت مشتری، ثبت تماس، زمانبندی یادآور |
ثبت مشتری جدید و پیگیری تماس |
| اتصال به مشتری، انتخاب محصولات، صدور پیشفاکتور |
ایجاد معامله و صدور پیشفاکتور |
| اجرای تخفیف درصدی و صدور فاکتور رسمی |
ثبت فاکتور و تخفیف مناسبتی |
| ثبت فعالیت پشتیبانی، ارسال پاسخ، بستن تعامل |
پیگیری مشتری ناراضی |
| استخراج گزارش فروش و تحلیل آن در جلسه هفتگی |
تحلیل فروش هفتگی |
۳. ابزارهای آموزشی پیشنهادی
- ویدیوهای آموزشی کوتاه (۵ تا ۱۰ دقیقهای) برای هر بخش
- PDF آموزشی نقشمحور با اسکرینشات واقعی
- جلسات آنلاین یا حضوری برای مدیران میانی و ارشد
- آزمون نهایی برای صدور «گواهی بهرهبرداری CRM»
۴. استقرار تیم پشتیبانی داخلی (Key Users)
| وظیفه |
نقش |
| پاسخگویی به سؤالات روزانه تیم فروش |
کاربر کلیدی واحد فروش |
| آموزش فعالیتها و ثبت تعاملات |
کاربر کلیدی واحد پشتیبانی |
| رفع مشکلات احتمالی اتصال یا دسترسی |
نماینده واحد IT |
چکلیست اجرایی فاز ۹
| وضعیت |
آیتم |
|
محتوای آموزشی نقشمحور طراحی و ارائه شده |
|
سناریوهای واقعی برای تمرین کاربران تدوین شده |
|
آموزش عملی برای کاربران کلیدی انجام شده |
|
تیم پشتیبانی داخلی CRM در سازمان تشکیل شده |
|
جلسات آموزش نهایی برای مدیران ارشد برگزار شده |
نکات حیاتی فاز ۹:
- اگر کاربران نحوه استفاده صحیح از سیستم را ندانند، یا دلسرد شوند، تمام فازهای قبلی بیاثر میماند.
- باید کاربران را متقاعد کرد که CRM برای کمک به آنهاست، نه کنترل آنها.
- آموزش نباید فقط یکبار انجام شود؛ باید تکرار، یادآوری، و پشتیبانی مداوم داشته باشد.
فاز ۱۰: تحلیل، بازخوردگیری و بهبود فرآیندها
هدف اصلی
ارزیابی اثربخشی استفاده از CRM پس از بهرهبرداری، شناسایی نقاط ضعف، دریافت بازخورد کاربران، و بهینهسازی مستمر روندها، تنظیمات، گزارشات و تعاملات برای بهرهوری بیشتر.
اقدامات کلیدی
۱. تحلیل رفتار کاربران و سطح بهرهبرداری از سیستم
| ابزار |
هدف |
| بررسی نرخ ورود کاربران به سیستم |
شناسایی کاربران غیرفعال یا کماستفاده |
| تحلیل میزان استفاده از ماژولها |
مثلاً: فعالیتها، معاملات، یادآورها، گزارشات |
| شناسایی ماژولهای بلااستفاده یا استفاده ناقص |
برای بازآموزی یا حذف فرآیند زائد |
| تحلیل نقاط ریزش مشتری در روند فروش |
برگرفته از دلایل شکست معاملات یا تماسهای بیپاسخ |
۲. دریافت بازخورد از کاربران نهایی
| کاربرد |
روش |
| شنیدن دغدغهها، پیشنهادات، نیازها |
برگزاری جلسه حضوری یا آنلاین با کاربران |
| رتبهدهی به هر بخش از سیستم و عملکرد آن |
نظرسنجی داخلی (فرم دیجیتال) |
| دریافت تجربه مدیریتی از وضعیت عملکرد تیمها |
گفتوگو با مدیران فروش و پشتیبانی |
۳. بازطراحی و بهبود فرآیندها بر اساس داده و بازخورد
| کاربرد |
اقدام |
| افزودن/حذف مراحل غیرضروری، بهینهسازی مراحل طولانی |
اصلاح روندهای فروش |
| برای تسهیل ورود اطلاعات توسط کاربر |
ویرایش فرمها یا حذف فیلدهای اضافی |
| برای دقت بالاتر در تحلیلهای فاز ۸ |
بهبود دستهبندی دلایل شکست/موفقیت |
| مثلاً یادآورها یا ثبت تماس خروجی |
فعالسازی ماژولهای غیرفعالشده با آموزش مجدد |
۴. ایجاد چرخه بهبود مستمر (Continuous Improvement Loop)
| وظیفه |
ابزار |
| نمایش درصد تکمیل اطلاعات، نرخ استفاده، نرخ فعالیت |
داشبورد موفقیت بهرهبرداری (CRM Adoption Score) |
| با حضور مدیران ارشد، فروش، پشتیبانی و IT |
تعریف جلسات فصلی مرور سیستم (System Review) |
| مانند: درصد مشتریان دارای حداقل یک معامله، میانگین فعالیت روزانه هر پرسنل، نرخ بازگشت مشتری |
تنظیم KPI های بهرهبرداری |
چکلیست اجرایی فاز ۱۰
| وضعیت |
آیتم |
|
سطح بهرهبرداری کاربران بهصورت آماری تحلیل شده |
|
نظرسنجی و بازخورد کاربران دریافت و مستندسازی شده |
|
نقاط ضعف فرآیندها شناسایی شدهاند |
|
تنظیمات و روندها بر اساس دادهها اصلاح شدهاند |
|
جلسات بازنگری و بهبود دورهای تعریف شدهاند |
نکات حیاتی فاز ۱۰:
- این فاز پایان نیست، بلکه شروع چرخه بهبود مستمر CRM در سازمان شماست.
- بزرگترین اشتباه پس از استقرار سیستم، توقف پشتیبانی و تحلیل است.
- بهترین شرکتهای بهرهبردار CRM، هر سه ماه یکبار بازنگری کامل سیستم را انجام میدهند.